5 tips voor beter schrijven voor een beeldscherm door Anneke Laverman

Op 1 juli was de eerste dag van de versterk-je-onderwijs-week. Om het onderwijs aan de Universiteit Utrecht te versterken gaf ik een workshop bloggen voor docenten. Een belangrijk punt dat ik wilde maken is wat lezen van een beeldscherm doet met onze aandacht. En daarna is de grote uitdaging wat dat dan betekent voor het schrijven van je tekst. Omdat ik wil dat iedereen het verschil kent tussen een beeldscherm en papier, heb ik dit blog geschreven.

Weet jij dat je een beeldscherm anders leest dan papier? Echt anders. Dat merk je vast ook aan je eigen gedrag. Lees je een tekst op je mobiel, dan hou je sneller op met lezen. Je springt naar een andere website, je loopt rond in je huis of je bekijkt tussendoor een Whatsapp-bericht. Lees je een tekst op papier, dan blijf je meer geconcentreerd. Klopt dit?

Goed. Dan komen er twee belangrijke vragen naar boven. Hoe komt dit precies? En wat nou als je wél wilt dat een tekst op een scherm gelezen wordt. Wat moet je dan doen? Ik kom met 5 tips om je te helpen aan een goede tekst voor op een scherm. Maar eerst de reden van het verschil tussen lezen van een scherm en lezen van papier.

Waar komt het verschil vandaan tussen lezen van een scherm en lezen van papier?

Uit een beeldscherm komt licht (behalve bij een e-reader, dat is een andere techniek met e-ink en dat leest net als papier). Het licht komt van achter de letters en de woorden die op het scherm staan. Het is alsof je vel papier met tekst erop voor een tl-bak houdt. Kijkt dat prettig? Helaas niet. En de snelheid van lezen dan? Die is laag, want uit onderzoek blijkt: van een scherm lezen we 40% langzamer.

Wat is onze eigen oplossing voor deze traagheid en voor de onrust aan de ogen? We gaan scannen. Ook blijkt uit onderzoek dat het tekstbegrip van een scherm dramatisch lager ligt dan van papier. (https://www.nemokennislink.nl/publicaties/lees-je-beter-van-scherm-of-papier/) En dus ligt daar de uitdaging van iedereen die schrijft voor een scherm.

Want wat wil elke schrijver? Elke schrijver wil dat de boodschap overkomt. Hoe dan ook. Als iemand vooral scannend leest, wil je dat hij toch met scannen zoveel mogelijk begrijpt. En dat begint bij de lay-out.

Hier komen 5 tips voor de juiste lay-out voor online

Tip 1 Gebruik goede koppen om je tekst te breken. De koppen zijn de ruggengraat van je tekst en als je slim bent zijn ze een samenvatting van je alinea’s. Je doel is dat de scannende lezer jouw boodschap direct meekrijgt.

Tip 2 Houd je alinea’s kort. Dat geeft rust aan de ogen van de lezer die toch al zoveel licht te verwerken heeft. De stelregel is: gebruik maximaal 6 regels per alinea.

Tip 3 Gebruik voldoende witregels. Scrollen is voor je lezer geen probleem, bulken tekst wel. Kijk maar eens naar dit blog (graag dit blog linken met https://leidenlawblog.nl/articles/cyber-warfare-the-definition-challenge), dan zie je vanzelf of je deze alinealengte fijn vindt of niet.

Tip 4 Maak korte zinnen. Liefst verwerk je maar één boodschap per zin, dan lukt dit je. Gebruik liefst gemiddeld 12 woorden per zin op een scherm.

Tip 5 Gebruik makkelijke taal. Dat betekent dat je woorden maximaal 2 lettergrepen hebben. Online is ons taalniveau b1 en ons opleidingsniveau MBO. Dat is geen probleem, je kunt er rekening mee houden.

Door Anneke Laverman

Severina Grotenhuis