Ton Rietbergen

Hoogmoed op universiteit

‘Je kunt er altijd meer van gebruiken. Het geeft geen afval, is slijtvast en neemt zelfs toe in het gebruik. Je kunt het gewoon in je hoofd opslaan en je blijft er lichamelijk en geestelijk gezond van. Zo bezien zou kennis de natte droom van elke adverteerder moeten zijn.’ Zo begint in een tikje aangepaste vorm de column van Robbert Dijkgraaf in NRC Handelsblad, waarna hij vervolgt met de vraag ‘Waarom er dan toch maar zo weinig interesse in is onderwijs en onderzoek? De bedragen die er naar het bovengeschetste ‘perpetuum mobile’ gaan dalen immers al jaren. Het antwoord lijkt hij te vinden in het zogenaamde Dunning-Kruger effect, genoemd naar de auteurs van hun in 1999 verschenen artikel waarin ze laten zien dat er nauwelijks correlatie bestaand tussen hoe goed je bent en hoe goed je denkt te zijn. We leven kortom in een wereld waarin iedereen zichzelf overschat. Zo vindt 97% van de hoogleraren zich beter dan de gemiddelde collega en het zou mij niet verbazen als de mensen in de college van besturen het nog hoger in de bol hebben. Vergelijkingen met Harvard en Oxford worden regelmatig gemaakt en ook moet alles tegenwoordig in het Engels. Voor een ieder die aan bovengenoemd effect twijfelt moet maar eens luisteren naar het Engels van menig voorman of vrouw van de universiteit. Ook van de meeste hoogleraren is het Engels niet om aan te horen. Op zich ook helemaal geen probleem voor een universiteit waar het merendeel uit Nederlanders bestaat en voor velen het scherp formuleren ook in de moederstaal al lastig genoeg is. Bovendien kent een ieder langzamerhand wel de situatie dat je in een werkgroep plichtmatig het woord geeft aan Chinees of iemand uit Oezbekistan zodat je even tien minuten wat anders kunt doen omdat niemand het toch verstaat en begrijpt. In een slechte bui denk ik soms zelfs dat het een complot is om allochtonen buiten de deur te houden. Dan hebben ze zich eindelijk met veel moeite het Nederlands eigen gemaakt moet ineens alles in het Engels, dat bovendien door de meeste docenten niet echt te corrigeren is omdat ze te weinig kennis van het Engels hebben. Daarmee ontken ik niet dat veel problemen internationaal zijn, ik doceer zelfs het vak globalisering, maar wel vind ik dat we af moeten van de hoogmoed en de standaardisering. Laten we in de meeste bèta vakken het Engels omarmen maar laat Nederlands (ook daar rukt het Engels op?), andere talen, filosofie, rechten en geschiedenis met rust.

Ton Rietbergen