Hartstikke interessant, die hoorcolleges Psychodiagnostiek. Boeiende gastsprekers ook. Helaas: de colleges werden bedroevend slecht bezocht. Of de cursus Ontwikkelingspsychopathologie. ‘We horen niets nieuws tijdens de hoorcolleges’, klaagden studenten in evaluaties. “Ze vonden het een herhaling van stof die ze al gehad hadden”, vertelt Yolanda. “Maar het probleem was: ze zagen de verdieping niet! Als je luistert, dan luister je op herhaling. Dus studenten die eerder geleerd hadden hoe een depressie werkt, meenden niks nieuws te horen als het over depressies bij kinderen ging.”

Praktijkprobleem

Om studenten te activeren en motiveren, ontwikkelden Yolanda en collega’s activerende werkvormen voor het studiepad Kinder- en Jeugdpsychologie. “We weten dat standaard hoor- en werkcolleges niet de meest effectieve onderwijsvormen zijn. Daarom kunnen studenten nu bijvoorbeeld voor Psychodiagnostiek met een interactief programma hulpvragen maken over de stof – in plaats van colleges te volgen. En bij Ontwikkelingspsychopathologie geef ik studenten een praktijkprobleem dat hen laat ervaren wat ze tijdens hun masterstage moeten kunnen en weten. Een voorbeeld? Een tienjarig jongetje heeft de diagnose Autisme Spectrum Stoornis gekregen. Leg aan zijn moeder uit waarom hij zich anders gedraagt, gebruikmakend van de drie verklarende theorieën uit het boek.” Yolanda gebruikt hierbij vormen als Flipping the classroom. “De studenten maken zo’n opdracht voorafgaand aan het college. Ze merken dan dat ze echt nog kennis tekort komen. Die kennis krijgen ze vervolgens tijdens het hoorcollege. Daarna werken ze in groepjes verder aan de opdracht; ze moeten écht nadenken en discussiëren over de uitwerking. Na een uur geven ze een presentatie aan de hand waarvan de opdracht wordt besproken.”

Intrinsieke motivatie

Bij de activerende werkvormen is vaak gebruikgemaakt van formatieve feedback en beoordeling, vertelt Yolanda. “Studenten kunnen bonuspunten verdienen. Zo kunnen ze fouten maken zonder negatieve gevolgen voor hun cijfer, terwijl goed werken beloond wordt. Bovendien kunnen ze de feedback verwerken om hun opdrachten te verbeteren. Bij de vakken Cognitieve Ontwikkeling en Sociale en Emotionele ontwikkeling was er een posterfair waarbij studenten hun kennis van verschillende vakken moesten combineren.” Dat studenten gedreven door intrinsieke motivatie beter leren, blijkt inmiddels uit de eerste cijfers. “De moeilijke, praktijkgerichte open vragen van het tentamen Ontwikkelingspsychopathologie worden nu veel beter gemaakt. Voor de overige vakken onderzoeken we de effecten op de leerprestaties nog.”

Docentluwe oplossingen

Yolanda: “Om ons te bekwamen in meer activerende werkvormen, hebben we diverse experts uitgenodigd; van Educate-IT maar ook van buiten. De Universiteit Utrecht heeft natuurlijk veel knowhow in huis, bij Onderwijskunde, Onderwijsadvies & Training, en bij de Teaching Academy Utrecht University (TAUU).” Maar dit project heet niet voor niets: Activeren en Motiveren van studenten én docenten. “Docenten weten niet altijd hoe ze die kennis tot zich kunnen nemen en welke subsidiemogelijkheden er zijn. We willen onze ideeën delen met andere afdelingen en docenten ondersteunen om met activerende werkvormen aan de slag te gaan. Docenten moeten beseffen dat ze voor ‘docentluwe’ oplossingen kunnen kiezen. Je moet eenmalig investeren in het maken van opdrachten, maar bij de werkgroepen hoef je dan alleen het proces te begeleiden en de beoordeling van presentaties kan direct. Ook heb ik nu collegestof in een kennisclip verwerkt, dat spaart mij weer docenttijd.” Iedere afdeling zou een expert moeten hebben, een innovatie-ambassadeur die is ingevoerd in de verschillende werkvormen en fondsen, vindt Yolanda. Wordt vervolgd, wat haar betreft.

Dit project wordt gefinancierd uit het facultair te besteden deel van het Utrechts Stimuleringsfonds Onderwijs.