Marlies Meijer

Go bananas voor onderwijs op afstand

Online onderwijs vraagt soms om wat onconventionele methoden om studenten bij de les te houden. Afgelopen dinsdag heb ik een bananenpak aangetrokken, als beloning voor alle studenten die hun camera aanhielden gedurende de collegereeks.

Mijn cursus planningstelselvraagtukken is wat aan de droge kant: het gaat over beleid, wet- en regelgeving en wat we daarvan terug zien in de praktijk van de ruimtelijke ordening (RO). Voorheen gaf ik daarover één keer per week college, en kwam iedere week een andere gastdocent vertellen over de praktijk (aansluitend op het wekelijkse thema). Dat is goed te organiseren, maar niet te doen als je alles vanaf een beeldscherm moet volgen. Omdat het vak dit jaar voor het laatst gegeven wordt hebben we wat kleine aanpassingen gedaan, en het daarmee een stuk interactiever gemaakt.

College streamen of niet?

De eerste keuze die gemaakt moest worden was live college geven, of kennisclips. De hele cursus omzetten in kennisclips was te veel werk. Bovendien vonden we het belangrijk dat studenten een ritme zouden aanhouden, en we de stof zo beter gedoseerd zouden kunnen aanbieden. Zoals gezegd: het is ook wat taai en droog, als je dat laat liggen tot de week voor het tentamen wordt het niets. Bovendien kon ik zo interactiemomenten met de colleges verweven.

Interactie stimuleren

Daarom heb ik de colleges flink uitgedunt, om ruimte te laten voor break-out rooms. In kleine groepjes gingen studenten dan op zoek naar voorbeelden uit de praktijk, of in discussie over een stelling. Het planningstelselvraagstuk van de week was daarin een terugkerend element: regelmatig gingen studenten op zoek naar wat er die week in het nieuws was op het vlak van RO, en bespraken we waarom dat een planningstelselvraagstuk is.

Wisselende achtergronden als discussiestarter

Een ander terugkerend element was het wisselen van achtergrond in Teams. Met de nieuwe update is dat veel gemakkelijker geworden. Studenten lieten zo het bestemmingsplan zien van de plek waar ze op dat moment waren. Of wat zijn het belangrijkste planologische vraagstuk op nationaal niveau vonden (uitkomst: woningbouw, klimaat, zeespiegelstijging of duurzame energie). Het was een goede reden om je camera aan te zetten, en gaf ook meteen een aanknopingspunt voor discussie.

Quizzes

Voor deze cursus hadden we een student-assistent tot onze beschikking. Zij heeft voor iedere week een quiz gemaakt, zodat studenten zelf hun kennis van het boek en de colleges konden toetsen. Uiteindelijk 1/3 van de studenten hier gebruik van gemaakt (de meest in de week voor het tentamen).

Op collegetour met gastdocenten

De gastcolleges hebben we omgezet in een collegetourvariant. Iedere week konden studenten een uur lang vragen stellen aan een professional, aansluitend bij het thema van de week. We hebben studenten gevraagd drie vragen met hun werkgroepje (van ong. 3 studenten) voor te bereiden. Het liep als een trein. Vrijwel altijd was er een wachtrij aan handjes, en veel verschillende studenten hebben hun vragen gesteld: variërend van ‘hoe ziet de rest van uw werkdag eruit?’ tot een scherpe ondervraging over participatie en inspraak. In de zeven gastcolleges hebben we maar twee keer een pijnlijke stilte gehad, waarin ik mensen moest gaan aanwijzen om vragen te stellen (waarin 5 studenten de meeting meteen verlieten: blijkbaar schoof niet iedereen iedere week goed voorbereid aan).

Camera aan…

Het meest lastige was een manier vinden om studenten te motiveren hun camera’s aan te houden. In de dynamische collegezalen konden wij wel de studenten zien, maar zij elkaar niet als wij college gaven. Aan het begin van de cursus heb ik uitgelegd hoe belangrijk het voor ons is dat ze hun camera aanzetten: dat we dan weten of we iets goed uitleggen of niet, maar ook dat het mentaal zwaar is om een verhaal te vertellen voor alleen maar zwarte beeldschermen. En dat ze het voor zichzelf deden: om te zien dat je niet alleen studeert, maar ook om jezelf tot een studiehouding te dwingen.

… met een knipoog

Om van het camera-aan-verhaal niet een wekelijkse verzuchting te maken, heb ik beloofd een bananenpak aan te trekken als het merendeel van de studenten, het merendeel van de colleges hun camera aan zouden houden. Het was misschien niet altijd helemaal het merendeel, maar toch hadden zeker 25 studenten iedere week hun camera aan, soms zelfs meer. Het was een score waar we het voor deden. Het laatste college heb ik afgelopen dinsdag in bananenpak gegeven. Met dank aan Jessica Duncan (WUR) die me op het idee bracht, en die ook zo vriendelijk was om haar bananenpak uit te lenen.

Bingokaarten

Er waren natuurlijk ook dingen die minder goed liepen. Behalve een quiz maakte onze studentassistent ook iedere week een bingo-kaart met de belangrijkste begrippen uit het college, om het actieve luisteren te bevorderen. Die is weinig gebruikt: degenen die we erover hebben gesproken hadden al genoeg aan aantekeningen maken en luisteren.

Als alles kan…

Daarnaast hadden we last van een facillitatie-paradox. Hoe meer er mogelijk werd gemaakt, hoe meer er werd gevraagd van ons. In eerste instantie was het onze bedoeling om de colleges alleen als livestream aan te bieden. Maar een groep studenten volgde op hetzelfde tijdslot het Honoursprogramma. Voor hen maakten we opnames. Er bleken ook studenten te zijn die de livestream in Teams slecht konden volgen vanwege een matige internetverbinding, of ziek waren, of moesten overstappen met het ov, etc. Uiteindelijk hebben we maar besloten om de opnames 24 uur lang voor iedereen beschikbaar te maken. Toen kwamen er weer vragen of dat niet langer kon…

Al met al kijk ik terug op een geslaagde onderwijsperiode, waarin we het beste hebben proberen te halen uit de huidige omstandigheden. Het bananenpak was daar een onderdeel van, maar ik kijk met zeker zoveel plezier terug op de collegetour en alle verschillende achtergronden die ik voorbij heb zien komen.

Marlies Meijer