Wijnroks, A. (Lex)

Creatief omgaan met contacturen: online werkgroepen

Voordat de prestatieafspraak gemaakt werd om het aantal contacturen te verhogen, was ik gewend om in mijn cursus ‘Hersenontwikkeling: leren en gedrag’ de ene week 2 uur hoorcollege te geven en de andere week 4 uur hoorcollege. In verhouding tot andere cursussen viel het aantal contacturen in mijn cursus niet echt uit de toon. Een jaar geleden vroeg het management van de opleiding naar mijn ideeën om het aantal contacturen op te hogen. Elk idee was welkom zolang het maar niet tot een kostenverhoging zou leiden, want daar was in het budget geen rekening mee gehouden.

Binnen onze opleiding draaide een proefproject met werkgroepen. Elke werkgroep-docent kreeg op hetzelfde tijdstip twee groepen onder zijn of haar hoede, die in verschillende zaaltjes zaten. De docent pendelde tussen de twee zaaltjes heen en weer en probeerde zo goed en zo kwaad als het ging, de aandacht gelijk te verdelen over beide groepen. Of het pilot een succes was, weet ik eerlijk gezegd niet, maar mij leek het een weinig aantrekkelijk idee om op deze manier het aantal contacturen op te hogen, ook al bracht deze aanpak slechts een geringe verhoging van de kosten met zich mee.

Ik dacht dat dit efficiënter kon en bedacht dat Blackboard mij daarbij zou kunnen ondersteunen. Door de werkgroepen online te geven hoefden de studenten en de werkgroep-docent niet live aanwezig te zijn, maar was er wel de mogelijkheid om met elkaar samen te werken. Plotseling kreeg ik een visioen van studenten die thuis vanachter hun laptop op Blackboard actief bezig waren met leesopdrachten of met elkaar discussieerden over relevante thema’s, naar filmpjes keken of een quiz maakten. Allemaal activiteiten die bij zouden kunnen dragen aan de verwerking en de verdieping van de stof, maar waarvoor ik tijdens de hoorcolleges geen tijd had. Mijn collega Jan Boom, met wie ik samen de cursus geef, en ik zouden dan virtueel bij alle groepen langs kunnen lopen om te kijken of de studenten wel aan het werk waren en of zij hulp nodig hadden. Hoewel deelname aan de werkgroepen verplicht is zou via Blackboard niet zo moeilijk moeten zijn om te controleren of elke student wel meedeed aan de virtuele werkgroep. Ik zag zelfs mogelijkheden om snel te kunnen beoordelen of de student aan de inspanningsverplichting voldeed door te kijken of de student voldoende vaak een inbreng had de tijdens de bijeenkomsten. De discussies zouden in het Discussion Board kunnen plaatsvinden en een quiz op Blackboard zetten moest ook niet ingewikkeld zijn. De optie ‘virtual classroom’ zou voor plenaire bijeenkomsten gebruikt kunnen worden. Een onzekerheidsfactor was of Blackboard 150 studenten die allemaal tegelijk inloggen, wel aan zou kunnen. We besloten om het er maar op te wagen. Alleen door het uit te proberen zouden we er achter kunnen komen of het werkt.

Op dinsdag 22 april ging de cursus van start en op donderdag zou in aansluiting op het tweede hoorcollege die week de online werkgroepen van start gaan. Aan het eind van het hoorcollege riep ik nog enthousiast tegen de studenten: ‘Ik zie jullie zo dadelijk weer terug in de virtual classroom op Blackboard’. Sommige studenten vroegen nog enigszins bezorgd of het wel goed zou komen, maar wij verzekerden hen dat alles zich van zelf wel zou wijzen. Er was geen enkele reden om ongerust te zijn. Toch was deze angst niet helemaal onterecht, want deelname aan de online werkgroepen gold als inspanningsverplichting. Bovendien leverde actieve deelname en het behalen van het criterium op de quiz extra bonuspunten op, die weer omgezet konden worden in een hoger eindcijfer. Het leek Jan en mij namelijk een goed idee om de studenten te belonen voor extra inspanningen.

Op donderdag 24 april om 13.15 uur zaten Jan en ik ieder achter onze eigen computer en logden in op Blackboard. Jan had zich als student aangemeld zodat hij kon zien wat de studenten ook te zien zouden krijgen. Bovendien had hij een tweede computer gestart zodat hij in staat was het proces rondom de quiz te monitoren. Ik zou de virtuele classroom voor mijn rekening nemen. Klokslag 13.15 uur hoorde ik op mijn laptop een heleboel deuren opengaan. Blijkbaar heeft Blackboard als een soort grap het geluid van opengaande deuren gekoppeld aan het moment waarop je inlogt in de virtual classroom. Overigens als je de ruimte weer verlaat hoor je een deur die dichtslaat. Volgens ons protocol zou het eerste uur gebruikt worden om lees- en studievragen door studenten te laten beantwoorden waarbij ik aan de hand van de deelnemerslijst studenten de beurt zou geven. Indien de student de vraag goed had beantwoord, zou ik de student een bonuspunt toekennen. Nadat ik de eerste vraag aan een student had voorgelegd bleef het een hele tijd angstvallig stil. Ik typte in mijn scherm de vraag in of de student het begrepen had, maar het bleef stil. Blijkbaar vonden de andere studenten dat het ook wel erg lang duurde en begonnen de antwoorden al in te typen. Er stroomden niet alleen antwoorden binnen, maar er waren ook studenten die op deze antwoorden gingen reageren. Na ongeveer 50 reacties, kwam uiteindelijk de student, aan wie de vraag gesteld was, met het antwoord en vroeg direct of zij nu een bonuspunt verdiend had. Met 150 studenten die allemaal voor hun beurt ‘praten’ en studenten die daar weer op reageerden werd het al snel een niet meer te beheersen situatie. Een klein groepje vermaakte zich met het maken van tekeningen op het virtuele whiteboard. Gelukkig zou de quiz over enkele minuten van start gaan en daarom besloot ik om dit maar even zo te laten. Direct na het starten van de quiz liep het systeem vast: een aantal studenten werd na vraag 1 weer uit de quiz gegooid, sommigen kwamen nog tot de helft, en een enkele gelukkige haalde de eindstreep om vervolgens te constateren dat de antwoorden niet waren opgeslagen. De emailbox liep intussen behoorlijk vol met studenten die klaagden over de quiz.

We zijn nu vier weken verder en de studenten zijn nu verdeeld in kleine virtuele klasjes van 10 studenten en elk groepje is actief bezig met de verwerkingsopdrachten en de discussies. De quiz is van alle toeters en bellen ontdaan en loopt nu als een trein. De studenten zijn enthousiast en zeer tevreden en Jan en ik slagen er in om 13 werkgroepen (een deel van de studenten is intussen afgehaakt en met de cursus gestopt, misschien wel omdat ze ons gestuntel zat waren) tegelijk aan het werk te zetten. Het kost tijd om het voor te bereiden, maar veel minder tijd dan wanneer we fysiek aanwezig zouden zijn tijdens de bijeenkomsten. We hebben veel geleerd en zijn de studenten dankbaar die vertrouwen in ons bleven houden. Het aardige van de online werkgroepen is ook dat je meer te weten komt over de studenten. Zo liet een van de studenten de anderen weten dat ze een bepaalde vraag niet kon beantwoorden omdat ze geen studieboeken had gekocht. Ze had alleen de JOHO-samenvattingen. Een van de studenten vermaande haar door te schrijven: “Pas op hoor. Lex kan ook meelezen”.

Docent Pedagogische wetenschappen en oud-CEUT-ganger

Wijnroks, A. (Lex)