Docentenlunch BMW over wetenschappelijke integriteit: een verslag

Door Sibe Doosje

Op uitnodiging van Wim Dictus, directeur van de bacheloropleiding Biomedische wetenschappen  mochten Daniël Janssen en ik hier op 15 januari jl. namens de TAUU bij aanwezig zijn. De lunch werd ingeleid door prof. dr. Ton Hol, hoogleraar rechtstheorie bij onze eigen universiteit en betrokken bij de rechtspraak, ook in landen als Rwanda, Tsjechië en China. De inleiding hield hij vooral vanuit zijn voorzitterschap van de commissie Wetenschappelijke Integriteit van de UU. Gedragscodes integriteit roepen vaak weerstand op, omdat iedereen vaak vindt dat er al integer gewerkt wordt. Zelfs rechters vertonen deze reflex, maar toch is het nuttig nog eens naar integer gedrag en de schendingen daarvan te kijken. Dat komt door een maatschappelijke ontwikkeling richting meer transparantie en door een grotere gevoeligheid voor belangenconflicten. Dat uit zich onder andere in het aantal zaken dat wordt aangebracht bij de commissie Wetenschappelijke Integriteit van de UU. Dat aantal ligt aanmerkelijk hoger dan bij andere universiteiten, niet omdat hier meer frauduleuze types rondlopen, maar omdat er meer aandacht voor is dan bij andere universiteiten. Ton Hol gaf daarvan een aantal mooie casus, die overigens in beknopte en geanonimiseerde vorm te raadplegen is via de website. Hierop werd vanuit de zaal al snel ingehaakt door de vraag op te werpen wat intellectueel eigendom is. Ook het onderscheid tussen integere wetenschap en slordige of slechte wetenschap kwam aan de orde; dat is niet hetzelfde. De goed gevulde zaal ging toen aan de slag met de vraag hoe je studenten gevoelig kunt maken voor het probleem van de wetenschappelijke integriteit.
Daar kwamen na discussie verschillende oplossingen uit die door Ton Hol werden samengevat in drie kernpunten:

– neem wetenschappelijke integriteit serieus,

– wees er alert op

– creëer een context waarin het besproken kan worden ( en schendingen gemeld kunnen worden).

Plagiaatcontrole is natuurlijk belangrijk, maar ook demonstraties van feitelijke ethische dilemma’s uit de onderzoekspraktijk en voorbeeldgedrag van docenten. Probeer ethiek daarbij te vervlechten in het onderwijs en stal het niet (alleen) in aparte methoden- of ethiekcursussen. Wat ons betreft was dit een nuttige, voedzame en leerzame bijeenkomst die precies behelst wat TAUU wil zijn: een platform voor zinvolle uitwisseling.

Maarke Roelofs