Rik Vangangelt

Losing my teaching virginity*

*) Dit is wat docenttalent Marij Swinkels uitriep toen ze me zag na mijn eerste werkgroep.

Bij de Universiteit Utrecht starten veel docenten met lesgeven, ze volgen Start to Teach en staan voor het eerst voor de (online) klas, een spannende stap voor velen. In de komende periode vragen we vanuit docentencommunity TAUU “starters” om hun ervaringen te delen – wat vond je leuk en wat viel juist tegen die eerste keer lesgeven? Welke tips zou je willen meegeven aan andere startende docenten? Zo leren we van elkaar! Vandaag deelt Rik Vangangelt als eerste in deze reeks zijn ervaring.

Afgelopen periode was ik werkgroepdocent (I lost my teaching virginity). Ik ben enthousiast over onderwijs; ik hou me daar in mijn baan als coördinator van het Centre for Academic Teaching immers veel mee bezig. Het verzorgen van onderwijs had ik nog nooit gedaan, terwijl het wel een lang gekoesterde wens was dit eens te doen. Het allerleukste: interactie met de studenten. Het allerstomste: de vele (ook technische) hand-en-spandiensten.

Wat informele contacten met diverse docenten van de opleiding Liberal Arts and Sciences leidde tot de vraag: wil je bij ons werkgroepen komen geven? Dat wilde ik wel, zeker omdat ik me veel bezighoud met de ‘achterkant van het onderwijs’: docentontwikkeling en onderwijsinnovatie aan de UU. Hoe zou het er aan de andere kant uitzien? Heb ik de studenten iets bij te brengen? Is dit te combineren met de rest van mijn werk? (De antwoorden bleken: ook leuk, ja en ja.) Ik kreeg een inleiding van de cursuscoördinator, mijn eerste dag Start to Teach, leerde de cursushandleiding uit mijn hoofd en opeens was ik klaar voor mijn eerste online werkcollege. De eerste paar colleges waren zwaar. Het is een kunst om online op groepsniveau interactie tot stand te brengen. Discussies in kleine groepjes hielpen daarin enorm; meestal gingen de studenten in drietallen uiteen, ging ik in de kanalen de groepjes af en nam ik plenair onduidelijkheden weg. Ik hoop niet dat mijn studenten dit lezen, maar ik was echt enorm verbaasd dat de studenten in die groepjes daadwerkelijk heel hard met de vragen bezig waren.

Onderwijs is mensenwerk en gaat niet enkel over kennisoverdracht. Althans, dat had ik voor mezelf opgeschreven tijdens de eerste dag van Start to Teach: “een goede docent heeft passie, is enthousiast, is benaderbaar, creëert een sfeer waarin studenten alles mogen zeggen, heeft humor, neemt serieus wat studenten zeggen en gaat de dialoog aan”. Wat heb ik het me moeilijk gemaakt als ik het zo teruglees. Gelukkig lukte dat wel, de cursus bood voldoende ruimte om plenair, in groepjes en individueel met de studenten te interacteren en (peer)feedback te geven en te krijgen. Nu moet ik mezelf zorgvuldig uitdrukken, maar ik vond dit het leukste, maar ook een van de zwaarste dingen van het onderwijs. Maatwerk kost nu eenmaal tijd, maar maakt het simpelweg ook de moeite waard omdat je niet collectief iets aan een anonieme groep leert, maar aan individuen van vlees en bloed, met (in mijn geval hele leuke) persoonlijkheden.

Een hobbel die ik heb ervaren, was toch wel de techniek. Hoewel Teams het oké deed (al die kanalen waren wel rommelig, de chat nodigt uit om ‘altijd bereikbaar te zijn’), vond ik Blackboard echt een draak. In de tijd die het kost om een conceptessay van een student te downloaden, kun je een trui breien. Ik was blij met Teaching Support en een handleiding over mentimeter. Ik wilde namelijk mijn studenten vragen wat ze van de cursus vonden. Ondanks dat ik het de avond voor mijn college bedacht, lukte het me de voting tool op tijd klaar te hebben staan.

Wat mij rest is iets meegeven aan andere startende docenten. Tip 1: volg Start to Teach. Tip 2: vraag je directe collega’s (of hier op community hier op TAUU) om tips. Tip 3: leef je in in de belevingswereld van de studenten, inclusief familie- en relatiestruggles, bijbaantjes en Corona. Vraag hoe het met je studenten gaat, vertel hoe het met jou gaat. Ik denk dat de stof dan een stuk beter aankomt. En het maakt het voor jezelf een stuk leuker, ik heb me stuk gelachen om en met mijn studenten.

Mededocenten: blijft onderwijs zo leuk, ook als je het vaker geeft? Wat vind jij het leukste en lastigste aan (online) onderwijs geven? Laat het hieronder weten!

Rik Vangangelt