Maarke Roelofs

Nieuw dus beter! – boekbespreking door Daniel Janssen

Ik ben opgegroeid met de langspeelplaat en kan me de komst van de cd nog goed herinneren. Onverwoestbaar die cd. Geen tikken of krassen meer. Meer muziek op één schijf. Allemaal waar. Er was en er is maar één probleem: het digitale medium klinkt minder goed dan het analoge. Ik ben ook opgegroeid met analoge film. Ook hier heeft de digitale revolte zich onder mijn ogen voltrokken. Geen filmpjes meer wisselen. Honderden beeldjes op één kaart. Geen chemicaliën meer. Er was alleen maar één probleem: digitale foto’s zagen er niet uit.

Ook in het onderwijs voltrekt zich momenteel een digitale revolutie. We hebben iPad-scholen en we kunnen wachten op de eerste iPad-universiteit. Nieuwe media zijn niet meer weg te denken en verdienen dus (?) een plaats in ons onderwijs. Wie zich daartegen verzet, heet reactionair.

Op zichzelf is het niet moeilijk om voordelen te bedenken bij die nieuwe media. iPads brengen kennis van overal bijeen op je schoot. iPads sparen de ruggen van brugklassers. iPads maken interactie mogelijk. Je kunt direct met je docenten en medeleerlingen of medestudenten overleggen over leerstof. Wie kan daar tegen zijn? Alleen zij die graag alles bij het oude houden. Maar zoals Koot en Bie al zongen: “oude mannen moeten weg, oude mannen staan alleen maar in de weg!”

Vreemd genoeg wordt één vraag over deze digitale onderwijsrevolutie weinig gesteld: leidt digitaal leren ook tot betere leerresultaten?

Wie het boek van Manfred Spitzer (2013), Digitale dementie; hoe wij ons verstand kapot maken, leest, wordt op zijn minst gedwongen om te gaan twijfelen aan de voordelen voor het leren. Spitzer laat zien dat digitale media in het onderwijs weinig soelaas bieden. Kort gezegd komt het erop neer dat we met onze iPads en iPhones en laptops informatie oppervlakkiger verwerken, meer worden afgeleid en ons geheugen onvoldoende trainen waardoor het aantoonbaar achteruit gaat. Dat is niet zomaar een mening van Spitzer. Spitzer voert een indrukwekkende hoeveelheid onderzoeksgegevens aan om zijn stellingen te onderbouwen. En Spitzer staat niet alleen. Een vergelijkbaar betoog is te vinden in Nicolas Carr’s (2010) boek The shallows.

Eén aardig experiment uit Spitzer’s boek. Proefpersonen wordt gevraagd een lijst van woorden over te typen. Als ze klaar zijn, drukken ze op een schermknop. De ene groep krijgt de mededeling “uw invoer wordt gewist”, de andere “uw invoer wordt opgeslagen”. Op een retentietoets blijkt dat de eerste groep meer woorden onthoudt. Laat dat even op u inwerken…

Daniel Janssen
gebruiker van iPhone, iPad, Macbook, iPod and iMac

Maarke Roelofs